" BLABLABLA. Geen excuses.
Laat een screenings-
mammografie nemen. "

PERSMEDEDELING VAN CAROLINE GENNEZ, VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN EN ARMOEDEBESTRIJDING, CULTUUR EN GELIJKE KANSEN.

17/12/2024

Persbericht: Jaarlijkse evaluatie van de Bevolkingsonderzoeken naar kanker in Vlaanderen

De participatie aan de Vlaamse bevolkingsonderzoeken naar kanker evolueren positief: voor het eerst wordt de doelstelling voor de Bevolkingsonderzoeken Baarmoederhalskanker (meer dan 65%) en Dikkedarmkanker (meer dan 60%) gehaald. Het aantal personen dat een stoelgangtest doet, stijgt terug naar het niveau van 2021. Het Bevolkingsonderzoek Borstkanker loopt iets achter: 65.6% is gescreend, de doelstelling voor dit bevolkingsonderzoek is 75%.
Vandaag worden de resultaten uit het jaarrapport 2024 van de Bevolkingsonderzoeken naar kanker gepubliceerd.
Het Centrum voor Kankeropsporing (CvKO) coördineert de Bevolkingsonderzoeken naar Borstkanker, Baarmoederhalskanker en Dikkedarmkanker in opdracht van de Vlaamse overheid en werkt daarvoor nauw samen met Stichting Kankerregister (Belgian Cancer Registry – BCR). Vorig jaar ontvingen 1,6 miljoen Vlamingen een uitnodiging om gratis deel te nemen aan deze bevolkingsonderzoeken. Screenen gebeurt respectievelijk met een mammografie, een uitstrijkje en een stoelgangtest.
“Vroegtijdige opsporing heeft enkele belangrijke voordelen: doordat de ziekte vroeger wordt vastgesteld, vermijden we ernstigere verwikkelingen of zwaardere behandelingen en is de kans op volledige genezing groter. Dat is in de eerste plaats goed voor de patiënt en de omgeving, maar ook voor de samenleving. We moeten mensen hier bewust van maken en de nadruk blijven leggen op het verder verhogen van de deelname en het verbeteren van de effectiviteit van de screeningsmethoden.” – Caroline Gennez, Vlaams minister van Welzijn en Armoedebestrijding, Cultuur en Gelijke Kansen

De deelname van jongere leeftijdsgroepen blijft een uitdaging

Ondanks de positieve evolutie in de deelname, blijft één van de grootste uitdagingen het sensibiliseren van de jongere doelgroepen om deel te nemen. 

• Bij het Bevolkingsonderzoek Borstkanker nemen vrouwen tussen 50 en 54 jaar minder vaak deel dan oudere leeftijdsgroepen. In 2023 was slechts 62,2% in deze groep gescreend, wat aanzienlijk lager is dan bij vrouwen van 60-69 jaar.
• In het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker zien we een vergelijkbaar patroon. In de leeftijdsgroep van 50-54 jaar (mannen en vrouwen samen) nam 42,7% een stoelgangtest af binnen het bevolkingsonderzoek, wat nog steeds ruim onder het gemiddelde van 51,9% voor de totale populatie ligt. Het percentage gescreende mannen is vooral laag bij 50-54-jarigen (38,9%) vergeleken met de 50-54-jarige vrouwen (46,8%).
• Bij het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker zijn van de vrouwen van 25-29 jaar slechts 60,8% gescreend, ten opzichte van 66,1% bij de volledige populatie. Ondanks vaccinatie blijft het belangrijk voor jonge vrouwen om zich te laten screenen. 

De impact van de overschakeling naar primaire HPV-screening in 2025
Een grote verandering in de vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker staat gepland voor begin 2025. Er wordt overgeschakeld naar primaire HPV-screening voor vrouwen van 30 tot en met 64 jaar. Het CvKO zal elke vrouw in de doelgroep uitnodigen om deel te nemen. Zo zullen vrouwen tussen 25 tot en met 29 jaar elke drie jaar een uitnodiging ontvangen, en vrouwen tussen 30 tot en met 64 jaar elke vijf jaar. De uitnodiging zal voortaan gestuurd worden via My eBox. Wanneer dit bericht niet gelezen wordt in de eBox of de eBox niet geactiveerd is, zal de uitnodiging via de post verstuurd worden.

In de loop van 2025 zal het CvKO ook het resultaat van de baarmoederhalskankerscreening naar de GMD-houdende huisarts sturen. Als de huisarts de afwijkende resultaten mee kan opvolgen, zal de opvolgingsgraad hopelijk verbeteren.

Dr. Patrick Martens, directeur van het CvKO: “Voor de vrouw zelf verandert er niets. Het uitstrijkje blijft nog altijd de manier waarop het staal wordt afgenomen. Enkel de analyse ervan in het labo wijzigt. Voor vrouwen ouder dan 30 jaar zal er een primaire HPV-test gebeuren in het labo. Deze test is veel gevoeliger waardoor we bij nog meer vrouwen, ouder dan 30 jaar, kunnen ontdekken of zij een verhoogd risico hebben op baarmoederhalskanker. Deze test is ook slechts om de vijf jaar nodig. Voor vrouwen van 25 tot 29 jaar blijft het uitstrijkje op basis van cytologie (afwijkende cellen) het meest aangewezen. Wanneer we bij vrouwen onder de 30 jaar ook eerst zouden testen op HPV, is de kans op het vinden van HPV groot, maar zal deze infectie vaak zonder problemen spontaan genezen. Te veel vrouwen zouden onterecht behandeld worden of zich onnodig ongerust maken. Enkel een infectie met HPV die vele jaren aanwezig blijft, verhoogt immers de kans op baarmoederhalskanker.”

Samen met de vaccinatie tegen HPV, die gratis aangeboden wordt aan meisjes en jongens in het eerste jaar secundair door de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s), hebben we twee belangrijke wapens in handen. Want in de strijd tegen baarmoederhalskanker zet Vlaanderen volop in op de oproep van de Wereldgezondheidsorganisatie om baarmoederhalskanker te elimineren.

Conclusie 
De resultaten van 2023 bevestigen dat vroegtijdige opsporing via de Bevolkingsonderzoeken Borstkanker, Dikkedarmkanker en Baarmoederhalskanker levens kan redden. De cijfers geven een positieve evolutie weer, maar er is nog ruimte voor verbetering.

De invoering van de primaire HPV-screening in 2025 voor vrouwen van 30 tot en met 64 jaar is een belangrijke stap vooruit in de preventie van baarmoederhalskanker. Door te testen op het HPV-virus zelf, kunnen meer voorstadia van kanker vroegtijdig worden opgespoord.

Hoewel de resultaten bemoedigend zijn, blijven jongere leeftijdsgroepen (en bij het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker in het bijzonder de jongere mannen) ondervertegenwoordigd in de deelname aan de bevolkingsonderzoeken. Dit vraagt om gerichte campagnes en meer bewustwording, zodat deze groepen ook begrijpen hoe belangrijk het is om zich tijdig te laten screenen.

Quote BCR: “Samen met het CvKO blijven we inzetten op meer deelname en het verbeteren van de opvolging na afwijkende resultaten. De projecten waarbij huisartsen op een actieve wijze geïnformeerd worden over het feit dat hun patiënten al dan niet gescreend zijn, kan verder zorgen voor een positieve evolutie.”

PERSCONTACT:

• Minister Caroline Gennez, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
• Patrick Martens, Directeur CvKO, +32 479 90 18 71
• www.bevolkingsonderzoek.be en www.bevolkingsonderzoek.incijfers.be 
• Koen Van Herck, Stichting Kankerregister, 02 210 60 28